[[OO = oratio obliqua.  For underlined phrases give the grammar]]

 

[9] Iam res Romana adeo erat ualida    

             ut …bello par esset

                      cuilibet finitimarum civitatum;

sed … magnitudo erat duratura hominis aetatem (acc. of duration)

             penuriā mulierum (abl. = by [reason of] poverty/lacking)

                      quippe quibus ([men] for whom = who had…)

                             nec domi spes prolis nec cum finitimis conubia essent.

Tum ex consilio patrum Romulus legatos … misit

             qui societatem conubiumque novo populo peterent:

(OO) urbes quoque… ex infimo nasci;

              quas sua virtus ac di iuvent,

                      magnas opes sibi magnumque nomen facere;

                      origini Romanae et deos adfuisse

                                          et non defuturam virtutem (esse);

   proinde ne gravarentur

                   homines cum hominibus sanguinem ac genus miscere.

Nusquam benigne legatio audita est…

 Ac (legati sunt) dimissi

             plerisque rogitantibus (abl. abs. = by/with most asking)

                      ecquod feminis quoque asylum aperuissent;

                                id enim demum compar conubium fore  (OO)

Aegre id Romana pubes passa (est)

             et haud dubie ad vim spectare res coepit.

Cui tempus locumque aptum ut daret (resumptive rel. precedes ut ~   

‘and so that (ut) he might provide a suitable time and place for this [vis]’

          Romulus,  aegritudinem animi dissimulans,

               ludos ... parat Neptuno equestri sollemnes; ‘Consualia’ vocat.

Indici deinde finitimis spectaculum iubet;  

          concelebrant quantoque apparatu tum sciebant aut poterant,                                                            

                            [[quanto is ‘correlative’ ~ with as much … as]

                   ut rem claram exspectatamque facerent.